Bestaande wijk van morgen

Kaalheide, een wijk uit de jaren zeventig, ondervindt een grondige transformatie. Er vindt een volledige herstructurering plaats met belangrijke sociale componenten. De stedenbouwkundige structuur wordt herschikt rondom de voor de toekomst te behouden bebouwing. De wijk die in Parkstad als één van de belangrijkste krimpwijken geldt wordt door sloop qua woningaantallen gereduceerd. De sloop van de witte hoogbouw flats van Bisscheroux vormt daar een belangrijk onderdeel van.

De renovatie van de 153 woningen gelegen bij de Kaalheidersteenweg en de straat heeft als doel de woningen geschikt te maken voor de komende 50 jaren. Nadruk ligt op het energiezuinig maken van de woningen met als insteek een reductie van het verbruik van de woningen. De norm hiervoor is het passief huis met label A++ of een directe benadering hiervan. Architectonisch zijn de woningen uitgevoerd in identieke stijl en materialiseert. We kunnen drie types onderscheiden. Te weten de aaneengeschakelde eengezinswoningen met kap, de één op één woning met kap en de aaneengeschakelde eengezinswoningen met plat dak.

De ontwerpopgave heeft als belangrijk uitgangspunt de energetische randvoorwaarden. Daarnaast dient de wijk een nieuw aangezicht te krijgen. Doordat de woningschil in zijn geheel wordt aangepakt bestaat deze mogelijkheid.De architectuur dient de innovatie op energetisch gebied uit te dragen. Met bouwfysische uitgangspunten is onderzocht op welke wijze een nieuw innovatief renovatie concept kon worden bedacht met partijen. Bijkomend gegeven was dat de bewoners in de woning dienden te kunnen blijven wonen tijdens de renovatie werkzaamheden.
Bij de ideevorming rondom het ontwerp kwam al snel het beeld van het witte dorp te Eindhoven naar voren in een te realiseren groene setting. Hiermee verzelfstandigen de woningen zich ten opzichte van de omringende bebouwing en vormen hierdoor sterker een eenheid. Daarnaast is gelet op het aanbrengen van meer ritmiek die de afzonderlijke woning meer herkenbaar maakt.

Na analyse van de bestaande bouw met bestudering van bouwkundige aansluitingen en uitvoering is met de aanwezige documenten als bestek en tekeningen van de bestaande woningen een renovatieplan opgesteld. De bestaande woningen zijn traditioneel opgetrokken uit kalkzandsteen blokken met betonnen vloeren. De aaneengeschakelde woningen hebben een voor en achtergevel die bestaat uit houten puien met borstweringen. Het dak heeft een dakbeschot van halmplanken (met stro) waarop betonpannen zijn aangebracht.

Om de toepassing van zonnecollectoren te visualiseren is er voor gekozen om de dakkap over de woningen te accentueren. Door het introduceren van overstekken aan voor en achterzijde wordt tevens de energetische huishouding beter. De kap krijgt op de koppen een markante beëindiging in de vorm van een groot driehoekig overstek. Dit maakt dat de kap als zelfstandig grootschalig element te herkennen is. Het vormt als het ware het energetisch beeldmerk en vergroot hiermee de herkenbaarheid van de wijk. De woonblokken krijgen binnen de stedenbouwkundige opzet van de wijk meer richting. De uitstekende kappen op de koppen van de blokken vormen bijzondere plekken.
Poorten worden gecreëerd waar twee kappen paden en wegen overkragen.

De woning heeft meer volume gekregen. De horizontale geleding van de woning is door het toepassen van penanten verticaal geworden. De verhoging van de gevel en het hoger leggen van de dakkap op het bestaande dakbeschot maken dat de verticaliteit resulteert in een woning die een statiger uitstraling krijgt. De ritmiek in de gevels geeft hieraan een extra dimensie. De gevels hebben naast verticale penanten door het bepreken van het glasoppervlak een meer gesloten karakter gekregen. Het witte stucwerk maakt dat de wijk een eigen identiteit krijgt temidden van de gemetselde aanpalende woningen.
Door het toepassen van een plint van Mosa Tegelwerk krijgen de woningen een krachtige basis. Deze maakt dat woning solide op de grond staat. In het gebruik vormt de plint een bescherming tegen het plaatsen van fietsen en containers. De kunststof kozijnen met alu-look toplaag geven cachet aan het geheel. De houten borstweringen op de verdiepingen zorgen voor een warme uitstraling.

Het interessante aan de opgave is om in directe samenwerking en terugkoppeling met bewoners, opdrachtgever adviseur en bouwer een integraal product neer te leggen. Het volledig getransformeerde beeld van de woning is aan de bewoners voorgesteld middels een proefwoning die bij de bewoners meteen tot de verbeelding sprak. Bewonerskeuzes zijn aan de hand hiervan geïnventariseerd en verwerkt. Voor de architectuur is met name de schaal van de opgave van groot belang. De dragers voor het ontwerp vormen de geprononceerde energiekappen, de consequent doorgezette plint van hoogwaardig Mosa tegelwerk en het witte stucwerk met de verfijnde elementen van de alu-look kozijnen en houten geveldelen.